IGRA USTVARJALNOSTI


Teorija in praksa urejanja prostora | Številka 8 | Leto 2020 | ISSN 2350-3637

Jaka Veber:

Javni promet kot prostorski označevalec

Creative Commons License DOI 10.15292/IU-CG.2020.08.046-053 | UDK 656.076.2:711.4 | POSLANO: 9/2020 | PREGLEDANO: 10/2020 | OBJAVLJENO: 11/2020
Organizacija: Univerza v Ljubljani, Fakulteta za arhitekturo, Slovenija



POVZETEK
Besedilo obravnava potencialne koristi javnega potniškega prometa kot elementa v prostoru. Ta vidik se lahko nanaša na grajeno oz. stalno infrastrukturo; tiri, fizično ločeni avtobusni pasovi, postaje podzemne železnice itd. Gre za vizualno izstopajoče ali kako drugače izrazite, grajene prostorske elemente. Ti lahko potencialno pripomorejo k večji popularnosti javnega potniškega prometa, saj s svojo stalnostjo pri uporabnikih ustvarjajo vtis strateške zavezanosti k zagotavljanju kvalitetne storitve javnega prevoza, prav tako pa lahko prestavljajo pomemben del prostorske identitete nekega območja. Drugi fizični elementi oz. njihova oblikovna zasnova – napisi oz. znamenja, izgled vozil, javni prostori ob koridorju itd. – pa lahko pripomorejo k poudarjanju prednosti grajenih oz. stalnih elementov, ali pa se za dosego prej opisanih pozitivnih učinkov uporabljajo samostojno. Uspešnost opisanih elementov pa je odvisna tudi od njihove prostorske porazdelitve, kar se v članku obravnava skozi zasnovo omrežja linij. Ta mora biti jasna in razumljiva, s čimer se uporabnikom olajša orientacijo, prav tako pa takšna zasnova omogoča učinkovitejšo prezentacijo sistema skozi prostorske elemente. Uspešnost javnega potniškega prometa kot prostorskega označevalca je torej odvisna od njegove zastopanosti v prostoru skozi opisane prostorske elemente in od lokacijske razporeditve le teh.

KLJUČNE BESEDE
prostorska identiteta, mentalne karte, stalnost, fizična prisotnost, javni potniški promet

CELOTEN ČLANEK
https://iu-cg.org/paper/2020/IU-CG.2020.08.046-053.pdf (2.85 MB)

CITAT
Veber, J. (2020). Javni promet kot prostorski označevalec. Igra ustvarjalnosti - Creativity Game, (8), 46-53. https://doi.org/10.15292/IU-CG.2020.08.046-053

Kopiraj citat v odložišče (APA stil)

VIRI IN LITERATURA:
Bitterman, A., Baldwin-Hess, D. (2008). Bus rapid transit identity meets universal design, Disability & Society, 23(5), 445-459. https://doi.org/10.1080/09687590802177015
Bitterman, A., Hess, D., B. (2008). Bus Rapid Transit Identity: An Overview of Current “Branding” Practice. Journal of Public Transportation, 11(2), 19-42. http://doi.org/10.5038/2375-0901.11.2.2
Bole, D., (2004). Geografija javnega potniškega prometa na primeru Ljubljane [Geography of public transport in Ljubljana]. Geografski vestnik, 76(2), 21-32. Retrieved February 8, 2021, from https://www.researchgate.net/profile/Bole_David/publication/296508175_Geography_of_public_transport_in_Ljubljana
Bonsall, J. (1995). Planning for a transit-oriented city: lessons from Ottawa-Carleton. National Urban Transport Summit, 1995, Brisbane, Queensland, Australia.
Brezina, T., Lokar, B. (2009). (K)eine Straßenbahn für Ljubljana - Perspektiven des schienengebundenen Stadtverkehrs in der slowenischen Hauptstadt [A tramway or no tramway for Ljubljana?]. Der Nahverkehr, 27, 66-70. Retrieved February 6, 2021, from https://www.researchgate.net/publication/266558398_Keine_Strassenbahn_fur_Ljubljana_-_Perspektiven_des_schienengebundenen_Stadtverkehrs_in_der_slowenischen_Hauptstadt
Currie, G. (2005). The Demand Performance of Bus Rapid Transit. Journal of Public Transportation, 8(1), 41-55. http://doi.org/10.5038/2375-0901.8.1.3
Currie, G. (2006). Bus Transit Oriented Development — Strengths and Challenges Relative to Rail. Journal of Public Transportation, 9(4), 1-21. http://doi.org/10.5038/2375-0901.9.4.1
Devney, J. (2011). Changing Perceptions of the Bus with Branded Services. 34th Australasian Transport Research Forum (ATRF). Adelaide, Australia. Retrieved December 8, 2020, from https://www.worldtransitresearch.info/cgi/viewcontent.cgi?article=5593&context=research
Dittmar, H., Poticha, S. (2004). Defining transit-oriented development: The new regional building block. In H. Dittmar, G. Ohland (Eds.), The new transit town: Best practices in transit-oriented development (19-40). Island Press.
Douglas, G., C. (2010). Rail Transit Identification and Neighbourhood Identity. Exploring the Potential for ‘Community-Supportive Transit’. Journal of Urban Design, 15(2), 175-193. https://doi.org/10.1080/13574801003638020
European Commission (2019). EU transport in figures: Statistical pocketbook 2019. Luxembourg: Publications Office of the European Union. https://doi.org/10.2832/017172
Granda, M. (2018, June 11). Matevž Granda: To niso javni avtobusi, to so mobilni mediji. Outsider. https://outsider.si/to-niso-avtobusi-to-so-mobilni-mediji/
Hayden, D. (1995). The power of place: Urban landscapes as public history. MIT press.
Hinebaugh D. (2009). Characteristics of bus rapid transit for decision-making. Washington, United States: Federal Transit Administration and U.S. Department of Transportation. Retrieved February 8, 2021, from https://www.transit.dot.gov/sites/fta.dot.gov/files/CBRT_2009_Update.pdf
Huang, W. (1994). The effects of transportation infrastructure on nearby property values: A review of the literature (Working Paper 620). Berkeley, California, United States: University of California, Institute of Urban and Regional Development. Retrieved December 8, 2020, from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/citations?doi=10.1.1.502.131
Koblar, S. (2017). Predlog alternativnega omrežja javnega potniškega prometa v Ljubljanski urbani regiji. Master Thesis. Ljubljana: Univerza v Ljubljani, Filozofska fakulteta, Oddelek za geografijo. Retrieved December 8, 2020, from https://repozitorij.uni-lj.si/IzpisGradiva.php?id=99200
Koblar, S., Plevnik, A., Repe, B. (2018). Predlog alternativnega omrežja javnega potniškega prometa v Ljubljanski urbani regiji. In A. Žnidarič (Eds.), Slovenski kongres o prometu in prometni infrastrukturi, 14, 1-8. Ljubljana, DRC – Družba za raziskave v cestni in prometni stroki Slovenije. Retrieved February 11, 2021, from https://www.researchgate.net/publication/328737659_Predlog_alternativnega_omrezja_javnega_potniskega_prometa_v_Ljubljanski_urbani_regiji
Koželj, T., (2005). Vrednotenje linijskega prometa v Mestni občini Ljubljana. Undergraduate thesis. Ljubljana: Univerza v Ljubljani, Filozofska fakulteta, Oddelek za geografijo. Retrieved December 7, 2020, from https://repozitorij.uni-lj.si/IzpisGradiva.php?id=17059&lang=eng
Levine, J. (2006). Zoned out: Regulation, markets and choices in transportation and metropolitan land-use. Washington, D.C., United States: Resources for the Future.
Levinson, H., S., Zimmerman, S., Clinger, J., Rutherford, G., S. (2002). Bus Rapid Transit: An Overview. Journal of Public Transportation, 5(2), 1-30. http://doi.org/10.5038/2375-0901.5.2.1
Lewis-Workman, S., Brod, D. (1997). Measuring the neighbourhood benefits of rail transit accessibility. Transportation Research Record, 1576(1), 147-153. https://doi.org/10.3141/1576-19
Luscher, D., R. (1995). The odds on TODS—Transit oriented development as a congestion reduction strategy in the San Fransico Bay Area. Berkeley Planning Journal, 10(1), 55–74. https://doi.org/10.5070/BP310113061
Lynch, K. (1960). The image of the city. MIT press.
LPP – Ljubljanski potniški promet. Map of Bus Routes and P + R (2020, October 27). Retrieved February 7, 2021, from https://www.lpp.si/en/public-transport/map-bus-routes-and-p-r
Metro Bilbao (n.d.). Metro in figures – comparative table of travellers by station. Retrieved December 24, 2020, from https://www.metrobilbao.eus/en/about-us/metro-in-figures/passenger-data
Miller, M., A., Buckley, S. M. (2000). Institutional Aspects of Bus Rapid Transit – a Macroscopic Examination. PATH Working Paper. Berkeley, California, United States: California PATH Program, Institute of Transportation Studies, University of California. Retrieved December 8, 2020, from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.623.2455&rep=rep1&type=pdf
Niles, J., Nelson, D. (1999). Measuring the Success of Transit-Oriented Development: Retail Market Dynamics and Other Key Determinants. Approaching the Millennium: 1999 American Planning Association Conference. Seattle, Washington, United States. Retrieved February 7, 2021, from https://community-wealth.org/content/measuring-success-transit-oriented-development-retail-market-dynamics-and-other-key
Parker, T., McKeever, M, Arrington, G.B., and Smith-Heimer, J. (2002). Statewide Transit-Oriented Development Study: Factors for Success in California: Final Report. California, United States: Business, Transportation and Housing Agency, California Department of Transportation. Retrieved December 8, 2020, from https://rosap.ntl.bts.gov/view/dot/38272
Polzin, S., E., Baltes, M., R. (2002). Bus Rapid Transit: A Viable Alternative? Journal of Public Transportation, 5(2): 47-69. http://doi.org/10.5038/2375-0901.5.2.3
Rathwell, S., Schijns, S. (2002). Ottawa and Brisbane: Comparing a mature busway system with its state-of-the-art progeny. Journal of Public Transportation. 5(2): 162–182. http://doi.org/10.5038/2375-0901.5.2.8
Rodriguez, A., Martinez, E. (2003). Restructuring cities: miracles and mirages in urban revitalization in Bilbao. In E. Swyngedouw, F. Moulaert and A. Rodriguez (Eds.), Urbanizing Globalization: Urban Redevelopment and Social Polarization in the European City (181-207). Oxford University Press.
RRA LUR – Regionalna razvojna agencija Ljubljanske urbane regije (2010). Javni promet v Ljubljanski urbani regiji. Ljubljana. Retrieved December 08, 2020, from https://www.ljubljana.si/assets/Uploads/Javni-promet-v-Ljubljanski-urbani-regiji.pdf
Siemiatycki, M. (2005). Beyond moving people: Excavating the motivations for investing in urban public transit infrastructure in Bilbao Spain. European Planning Studies, 13(1), 23-44. https://doi.org/10.1080/0965431042000312398
Stokenberga, A. (2014). Does Bus Rapid Transit Influence Urban Land Development and Property Values: A Review of the Literature, Transport Reviews, 34(3), 276-296, https://doi.org/10.1080/01441647.2014.902404
Šašek-Divjak, M. (2004). Prometni koridorji in poselitev v regiji: Navezovanje poselitve na javni promet. Urbani Izziv, 15(1), 19-27. https://doi.org/10.5379/urbani-izziv-2004-15-01-003
Thole, C., Samus, J. (2009). Bus rapid transit and development: policies and practices that affect development around transit. United States: Federal Transit Administration. Retrieved December 8, 2020, from https://rosap.ntl.bts.gov/view/dot/17855
Vincent, W., Jerram, L. C. (2008). Bus Rapid Transit and Transit Oriented Development: Case Studies on Transit Oriented Development Around Bus Rapid Transit Systems in North America and Australia. Washington, D.C., United States: Breakthrough Technologies Institute. Retrieved February 7, 2021, from http://www.reconnectingamerica.org/assets/Uploads/brt_tod_report.pdf